امام جمعهامام جمعه به فرد منصوب شده جهت اقامه نماز جمعه گفته می شود. این عنوان در باب صلات آمده است. ۱ - منصب امامت جمعهمنصب امامت جمعه در زمان حضور امام معصوم علیه السّلام برای ایشان و یا نایب منصوب از جانب ایشان است. ۱.۱ - جواز اقامه در عصر غیبتدر جواز، وجوب یا حرمت اقامه آن در زمان غیبت برای دیگران اختلاف است. به عقیده امام خمینی که در کتاب تحریرالوسیله آمده است: «نماز جمعه در این زمان‌ها (یعنی عصر غیبت حضرت صاحب العصر عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) به نحو تخییر بین آن و نماز ظهر واجب است و خواندن نماز جمعه افضل و خواندن نماز ظهر احوط است و احتیاط بیشتر خواندن هر دوی آن‌ها است، بنابراین کسی که نماز جمعه را بخواند، بنابر اقوی نماز ظهر از او ساقط می‌شود، لکن احتیاط (مستحب) آن است که بعد از نماز جمعه، نماز ظهر را بخواند.» [۲]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۴۲، کتاب الصلاة، البحث فی صلاة الجمعة، مسالة۱. مخیراً
۱.۲ - جواز انتصاب غیر جامع الشرایطجواز اقامه آن در زمان غیبت برای غیر مجتهد جامع الشرایط محل خلاف است. ۱.۳ - اذن ولی فقیه در امامت جمعهبرخی از معاصران در زمان حکومت اسلامی تصدی منصب امامت جمعه را منوط به اذن ولی فقیه دانسته‌اند. [۴]
خمینی، روح الله، استفتائات، ج۱، ص۲۶۸.
دراین‌رابطه امام خمینی در پاسخ به این‌که: نقل شده به نظر جناب‌عالی، امام برای نماز جمعه باید از طرف حاکم شرع منصوب باشد آیا این‌طور است یا اذن شرط نیست چنانچه در تحریرالوسیله ذکر این شرط نشده است مرقوم فرموده است: « اجازه و نصب شرط نیست ولی مزاحمت با امام منصوب جایز نیست و در حال حکومت اسلامی نصب از قبل حاکم است.» ۲ - شرایط امام جمعهتمامی صفات معتبر در امام جماعت مانند عقل، ایمان، عدالت، حلال‌زادگی و مرد بودن در امام جمعه نیز شرط می‌باشد. دراین‌خصوص در تحریرالوسیله آمده است: «شرایطی که در نماز جماعت، در غیر نماز جمعه معتبر است از قبیل نبودن حائل و بالا نبودن جایگاه امام (از محل مامومین) و دور نبودن از یکدیگر و غیر این‌ها، در نماز جمعه هم معتبر می‌باشد. و همچنین شرایط امام در نماز جمعه همان شرایطی است که در امام جماعت باید باشد، از قبیل عقل و ایمان و حلال‌زادگی و عدالت. البته امامت بچه‌ها و زنان در نماز جمعه صحیح نیست، هرچند بگوییم برای مثل این‌ها در غیر نماز جمعه، امام بودن جایز است.» [۶]
موسوعة الامام الخمینی، ج۲۲، تحریرالوسیلة، ج۱، ص۲۵۱، کتاب الصلاة، البحث فی صلاة الجمعة، فروع، الاول.
۲.۱ - شرط مرد بودن در امامت جمعهالبته مرد بودن در امام جمعه به طور مطلق شرط است، بنابراین زن، حتی برای زنان نمی‌تواند امام جمعه شود. ۲.۲ - مستحبات مقام امام جمعهمستحب است امام جمعه از صفات بلاغت، شجاعت، مواظبت بر اوقات نماز برخوردار و عامل به سخنان خود باشد. ۳ - پانویس۴ - منبع• فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۱، ص۶۸۰. • ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی |